РОЛЬ ЄВРЕЙСЬКИХ КУЛЬТУРНО-ОСВІТНІХ ТОВАРИСТВ У РОЗВИТКУ НАЦІОНАЛЬНОГО ШКІЛЬНИЦТВА В ГАЛИЧИНІ (1923 – 1939)

Автор(и)

  • Оксана Руда

DOI:

https://doi.org/10.24919/2312-2595.38.123177

Ключові слова:

Галичина, Друга Річ Посполита, єврейські товариства, культурно-освітня діяльність

Анотація

У статті висвітлено культурно-освітню діяльність єврейських товариств у Галичині. Показано, що Друга Річ Посполита не забезпечила населенню краю належних умов для здобуття освіти рідною мовою. Євреї змушені були самостійно створювати умови для повноцінного вивчення рідної мови (іврит чи ідиш), культивувати національні традиції та розвивати рідну культуру. Єврейські товариства активно засновували національні початкові та середні школи, підвищували професійний рівень учителів, організовували різноманітні форми позашкільної освіти, а також сприяли збереженню національної ідентичності. 

Біографія автора

Оксана Руда

докторант Центру дослідження українсько-польських відносин Інституту українознавства ім. І. Крип’якевича НАН України, кандидат історичних наук

Посилання

DALO. – F. 121 sch (Lvivska voievodska komanda derzhavnoi politsii, m. Lviv). – Op. 3 sch (Slidchyi viddil). – Spr. 26 (Zvity povitovykh starostv ta upravlin politsii Lvivskoho voievodstva pro diialnist politychnykh partii i orhanizatsii, a takozh pro kryminalni zlochyny za sichen – lystopad 1924 r.). – 130 ark.

DALO. – F. 121 sch (Lvivska voievodska komanda derzhavnoi politsii, m. Lviv). – Op. 3 sch (Slidchyi viddil). – Spr. 31 (Zvity povitovykh starostv ta upravlin politsii Lvivskoho voievodstva pro diialnist politychnykh partii i orhanizatsii, pro straiky robitnykiv za serpen – veresen 1924 r.). – 87 ark.

DALO. – F. 1 (Lvivske voievodske upravlinnia 1921 – 1939 rr.). – Op. 58. – Spr. 1438 (Sprava pro reiestratsiiu yevreiskoho molodizhnoho tovarystva «Zjednoczenie»). – 27 ark.

DALO. – F. 1 (Lvivske voievodske upravlinnia). – Op. 58. – Spr. 364 (Sprava pro likvidatsiiu yevreiskoho tovarystva «Mikwa Israel»). – 3 ark.

DALO. – F. 1 (Lvivske voievodske upravlinnia). – Op. 58. – Spr. 372 (Sprava pro likvidatsiiu yevreiskoho kulturno-prosvitnytskoho tovarystva «Hatchijah»). – 11 ark.

DALO. – F. 1 (Lvivske voievodske upravlinnia). – Op. 58. – Spr. 92 (Sprava pro likvidatsiiu diialnosti yevreiskoho tovarystva «Chewra Malamdim»). – 50 ark.

DALO. – F. 1 (Lvivske voievodske upravlinnia). – Op. 58. – Spr. 856 (Sprava pro reiestratsiiu diialnosti Lvivskoho viddilennia Soiuzu Yevreiskykh shkil u Polshchi). – 26 ark.

DALO. – F. 110 (Lvivske miske starostvo). – Op. 4. – Spr. 240 (Sprava pro diialnist yevreiskoho kulturno-prosvitnytskoho tovarystva «Ievreiskyi narodnyi universytet im. Alberta Ainshtaina»). – 34 ark.

DALO. – F. 110 (Lvivske miske starostvo). – Op. 4. – Spr. 558 (Sprava pro diialnist Tovarystva yevreiskykh zhinok u Lvovi). – 71 ark.

TsDIAU. – F. 457 (Tovarystvo osvity yevreiskoi molodi «Hechalus», m. Lviv). – Op. 1. – Spr. 1 (Statut). – 4 ark.

TsDIAU. – F. 457 (Tovarystvo osvity yevreiskoi molodi «Hechalus», m. Lviv). – Op. 1. – Spr. 2 (Zvit pro diialnist za period vid 5 travnia 1936 r. po 29 sichnia 1939 r.). – 1 ark.

TsDIAU. – F. 454 (Tsentralnyi komitet yevreiskoi orhanizatsii remisnykiv «Cionim Baalej Mikcoa»). – Op. 1. – Spr. 8 (Lystuvannia z vykonavchym komitetom Kraiovoi sionistskoi orhanizatsii u Lvovi pro obrannia Tsentralnoi rady tovarystva, provedennia zasidan, zboriv ta in.). – 32 ark.

Archiwum Akt Nowych w Warszawie. – Zesp. 1186 (Urząd Wojewódzki w Stanisławowie). – Sygn. 1 (Sprawozdania sytuacyjne z ruchu społeczno-politycznego i zawodowego za IX, XI, XII i część sprawozdania z IV, 1923 r.). – 144 k.

Towarzystwo Popierania Szkolnictwa Żydowskiego i Kultury Żydowskiej «Szułkult». Statut. – Warszawa, 1928. – 12 s.

Dotsenko V.O. Istoriia Yevreiskoi kulturno-prosvitnytskoi orhanizatsii Kultur-Liha / V.O. Dotsenko // Hileia : naukovyi visnyk. – 2014. – Vyp. 84. – S. 197 – 200.

Kerzhner A. Tradytsii ta pobut yevreiv Ukrainy / A. Kerzhner // Narysy z istorii ta kultury yevreiv Ukrainy. – Kyiv : Dukh i litera, 2005. – S. 275 – 299.

Kramar Yu.V. Osvitnie zhyttia yevreiskoi hromady na Volyni u mizhvoiennyi period / Yu.V. Kramar // Arkhivy Ukrainy. – 2014. – Vyp. 6 (294) : lystopad – hruden. – S. 132 – 140.

Melamed V. Mizh dvoma Svitovymy viinamy (1919 – 1939 r.) [Elektronnyi resurs] / V. Melamed // Nezalezhnyi kulturolohichnyi chasopys «Yi». – 2008. – Ch. 51. – Rezhym dostupu : http://www.ji.lviv.ua/n51texts/melamed6.htm (20.02.2015).

Orach B. Yevreiska osvita u Lvovi do pochatku II svitovoi viiny / B. Orach // Zbirnyk materialiv Naukovykh konferentsii «Zberezhennia yevreiskoi istoryko-kulturnoi spadshchyny, yak chastky ukrainskoi ta svitovoi kultury: pravovi, istorychni, mystetski ta muzeini aspekty» (12 – 14 lystopada 2007, Lviv) ta «Ukraino-yevreiski vzaiemyny: kulturolohichni, istorychni, sotsiolohichni aspekty», prysviachena 90-y richnytsi proholoshennia ZUNR (27 – 28 zhovtnia 2008, Lviv). – Lviv, 2010. – Ch. 2. – S. 155–167.

Almanach szkolnictwa żydowskiego w Polsce. – Warszawa : RENESANS, 1938. – T. 1. – 586 s.

Chałupczak H. Mniejszości narodowe w Polsce: 1918 – 1995 / Henryk Chałupczak, Tomasz Browarek. – Lublin : Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1998. – 323 s.

Dachówna D. Szkolnictwo hebrajskie w Polsce / Dina Dachówna // Sprawy Narodowościowe. – 1935. – R. 9. – Nr 3 – 4. – S. 245 – 268.

Eisenstein M. Jewish schools in Poland, 1919 – 39. Their Philosophy and Development / Miriam Eisenstein. – New York : King’s Crown Press, 1950. – 112 p.

Jaskóła A. Sytuacja prawna mniejszości żydowskiej w Drugiej Rzeczypospolitej. Praca licencjacka [Електронне видання] / Anna Jaskóła. – Wrocław, 2010. – Режим доступу : http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/35560/004.pdf (25.08.2016)

Kamińska-Kwak J. Inteligencja województwa lwowskiego w okresie międzywojennym / Jolanta Kamińska-Kwak. – Rzeszów : Wydawnitctwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2005. – 456 s.

Koniеczny Z. Szkolnictwo średnie miasta Przemyśla w latach 1918 – 1939 / Zdzisław Koniеczny. – Przemyśł : Zakłady Graficzne w Rzeszowie, 1985. – 186 s.

Kultur-Liga [Електронне видання]. – Режим доступу : http://www.jhi.pl/psj/Kultur-Liga (10.10.2016).

Mauersberg S. Szkolnictwo powszechne dla mniejszości narodowych w Polsce w latach 1918 – 1939 / Stanisław Mauersberg. – Wrocław; Warszawa; Kraków : Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1968. – 230 s.

Rudnicki S. Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej / Szymon Rudnicki. – Warszawa : Wydawnictwo Sejmowe, 2004. – 473 s.

Szarkowska A. Absolwent prywatnej świeckiej szkoły żydowskiej jako obywatel Drugiej Rzeczypospolitej / Agnieszka Szarkowska // Etniczność i obywatelskość w Nowej Europie. Konteksty edukacji międzykulturowej / [pod red. J. Nikitorowicza, D. Misiejuk, M. Sobeckiego]. – Białystok : Trans Humana, 2007. – S. 116 – 126.

Żebrowski R. Po-Lin. Kultura żydów polskich w XX wieku (Zarys) / Rafał Żebrowski, Zofia Borzymińska. – Warszawa : AMARANT, 1993. – 368 s.

##submission.downloads##

Номер

Розділ

Статті