НАФТОВЕ ПРАВО І КРИМІНАЛЬНІ ПОРУШЕННЯ «СХІДНИЦЬКОЇ КАЛІФОРНІЇ»

Автор(и)

  • Богдан Лазорак
  • Назар Заболоцький

DOI:

https://doi.org/10.24919/2312-2595.6/48.228492

Ключові слова:

економічна криза; чорне золото; «Східницька Каліфорнія»; світова криза; тіньовий бізнес; імперія Габсбургів

Анотація

Анотація. Мета статті дослідити найпотаємніше кримінальне середовище «Східницької Каліфорнії», яка, будучи одним із найвіддаленіших центрів добування «чорного золота», привертала увагу сотні відомих фінансових аферистів імперії Габсбургів, організованих злочинних груп. Методологія дослідження спирається на принципи історизму, системності, об’єктивності, а також на методи історіографічного аналізу та синтезу. Наукова новизна статті полягає у спробі дослідження кримінальних злочинів, які відбувалися на території «Східницької Каліфорнії». Висновки. Аналізована проблема почала вивчатися на науковому рівні. Тоді історики намагалися показати, що у ХІХ – на початку ХХ ст. нафта була об’єктом кричущих суперечок в суспільстві, причиною світових криз, численних воєн, міжнаціональних поневірянь, миттєвого багатства та джерелом прибутку для кримінального світу, який довкола нафтового бізнесу зумів організувати дієву павутину тіньового бізнесу, меншою мірою пов’язаного із автохтонним населенням провінції. Досліджено, що на початку ХХ ст. в околицях Східниці з’являлися організовані злочинні групи, які займалися винятково розбоєм місцевого населення, грабуванням бухгалтерій нафтових шибів, відділень ощадних кас тощо. Зокрема, чимало викрадень стосувалося безпосередньо обладнання для нафтового промислу, яке було дуже дорогим, продавалося у східницьких спеціалізованих магазинах. Віднайдено чимало фактів, які вказують на існування серед «промислових банд» неписаного звичаєвого права, яке в основному базувалося на принципі мовчання та кровній помсті.

Простежено, що збільшення видобутку ропи, тіньове накопичення капіталів, таємний транзит, грошові махінації, втрати від пожеж, безвідповідальність працівників, невиплачені зарплати та сотні інших прецедентів стали джерелом для появи судових суперечок, які, зі свого боку, були життєвим полем для модного адвокатського бізнесу, який на тлі нафтового промислу, а тим більше жорсткої податкової системи все більше адаптовувався до промислових умов «Східницької Каліфорнії».

Біографії авторів

Богдан Лазорак

кандидат історичних наук, доцент, доцент кафедри всесвітньої історії та спеціальних історичних дисциплін, Дрогобицький державний педагогічний університет імені Івана Франка, вул. Івана Франка, 24, м. Дрогобич, Україна, індекс 82100 (istoryk_@ukr.net)

Назар Заболоцький

здобувач інституту прокуратури та кримінальної юстиції, Національний юридичний університет імені Ярослава Мудрого, вул. Пушкінська, 104Е, м. Харків, Україна, індекс 61023 (n.d.zabolotskyy@nlu.edu.ua)

Посилання

Chornovol, I. (2012). Imperiia nafty [Kerosene empires] (Alison Fleig Frank. Oil Empire. Visions of Prosperity in Austrian Galicia. London & Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2005. 343 p.). Drohobytskyi kraieznavchyi zbirnyk ‒ Drohobych local lore collection, XVI, 608‒609 [in Ukrainian].

Banda zbójecka [A band of robbers]. (1912). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 3, p. 2 [in Polish].

Baranek w wilczej skótze [The Lamb in a Wolf’s Short]. (1914). Tygodnik Drohobycki: organ niezawisły, polityczno-społeczny i literacki ‒ Drohobycki Weekly: an independent, political, social and literary organ, 5, p. 1 [in Polish].

Baranek w wilczej skótze II [The Lamb in a Wolf’s Short ІІ]. (1914). Tygodnik Drohobycki: organ niezawisły, polityczno-społeczny i literacki ‒ Drohobycki Weekly: an independent, political, social and literary organ, 6, p. 2 [in Polish].

Cudowy lekarz / Kronika [Miracle doctor / Chronicle]. (1900). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 12, p. 3 [in Polish].

Dnia 22 z. m. / Kronika [On 22 z. m. / Chronicle]. (1900). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 11, p. 2 [in Polish].

Dr. Winkler niech żyje! / Z powiatu [Dr. Long live Winkler! / From the poviat]. (1912). Tygodnik Drohobycki: organ niezawisły, polityczno-społeczny i literacki ‒ Drohobycki Weekly: an independent, political, social and literary organ, 16, p. 3 [in Polish].

Gwałty / Kronika [Rape / Chronicle]. (1900). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 14, p. 3 [in Polish].

Identyczność / Kronika [Identicity / Chronicle]. (1900). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 30, p. 3 [in Polish].

Idyota / Z powiatu [Idiot / From the poviat]. (1913). Tygodnik Drohobycki: organ niezawisły, polityczno-społeczny i literacki ‒ Drohobycki Weekly: an independent, political, social and literary organ, 37, p. 3 [in Polish].

Jak się robotnicy w Schodnicy bawią / Kronika [How the workers in Schodnica have fun / Chronicle]. (1901). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 33, p. 3 [in Polish].

Kradzieüe w Schodnicy / Kronika [Theft in the Schodnica / Chronicle]. (1900). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 24, p. 3 [in Polish].

Kradzieże / Kronika [Theft / Chronicle]. (1900a). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 11, p. 2; 19, p. 3; 20, p. 3 [in Polish].

Kradzieże / Z powiatu [Theft / From the poviat]. (1900b). Tygodnik Drohobycki: organ niezawisły, polityczno-społeczny i literacki ‒ Drohobycki Weekly: an independent, political, social and literary organ, 22, p. 3 [in Polish].

Kradzieże / Kronika [Theft / Chronicle]. (1901). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 34, p. 3 [in Polish].

Kronika kradzieży / Kronika [The chronicle of the theft / Chronicle]. (1900). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 44, p. 3; 45, p. 3 [in Polish].

Kronika kradzieży / Kronika [The chronicle of the theft / Chronicle]. (1901). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 2, p. 3 [in Polish].

Lista sądziów przysięgłych w c. k. Sądzie odwodowym w Samborze powołanych na IV zwyczajną kadencyę Sądu przysięgłych roku 1905 [List of jurors in c. The appeals court in Sambor, appointed for the fourth ordinary term of the jury court in 1905]. (1905a). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 36, p. 2 [in Polish].

Lista sądziów przysięgłych w c. k. Sądzie odwodowym w Samborze powołanych na III-cią zwyczajną kadencyę Sądu przysięgłych roku 1905 [List of jurors in c. The appeals court in Sambor, appointed for the ІІІ ordinary term of the jury court in 1905]. (1905b). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 47, p. 2 [in Polish].

Michał Bohdan / Kronika [Michał Bohdan / Chronicle]. (1899). Kuryer Drohobycki: dwutygodnik, poświęncony sprawom miasta i odwodu ‒ Kuryer Drohobycki: biweekly, devoted to the matters of the city and the reserve, 23, p. 3 [in Polish].

Morderstwo / Z powiatu [Murder / From the poviat]. (1913). Tygodnik Drohobycki: organ niezawisły, polityczno-społeczny i literacki ‒ Drohobycki Weekly: an independent, political, social and literary organ, 15, p. 3 [in Polish].

Morderstwo w Schodnicy / Z powiatu [Murder in the Schodnica / From the poviat]. (1913). Tygodnik Drohobycki: organ niezawisły, polityczno-społeczny i literacki ‒ Drohobycki Weekly: an independent, political, social and literary organ, 16, p. 4 [in Polish].

Nagły zgon / Kronika [Sudden death / Chronicle]. (1905). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 23, p. 2 [in Polish].

Napad / Kronika [The robbery / Chronicle]. (1900). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 20, pp. 2‒3 [in Polish].

Napady / Kronika [The robbery / Chronicle]. (1900). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 16, p. 3 [in Polish].

Nieszcześliwe wypadki / Kronika [Misfortunes / Chronicle]. (1905). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 40, p. 3 [in Polish].

Oszustwo [Fraud]. (1912). Tygodnik Drohobycki: organ niezawisły, polityczno-społeczny i literacki ‒ Drohobycki Weekly: an independent, political, social and literary organ, 32, p. 3 [in Polish].

Oszustwo І [Fraud І]. (1912). Tygodnik Drohobycki: organ niezawisły, polityczno-społeczny i literacki ‒ Drohobycki Weekly: an independent, political, social and literary organ, 33, pp. 1‒2 [in Polish].

Podczas odpustu / Kronika [During the indulgence / Chronicle]. (1900). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 21, p. 3 [in Polish].

Podstrzelenie / Kronika [Shooting / Chronicle]. (1900). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 31, p. 3 [in Polish].

Podwójne morderstwo / Kronika [Double murder / Chronicle]. (1901). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 51, p. 3 [in Polish].

Przebity nożem / Kronika [Pierced with a knife / Chronicle]. (1901). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 12, p. 3 [in Polish].

Przszła pociecha / Kronika [Consolation in the future / Chronicle]. (1902). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 5, p. 3 [in Polish].

Przy naszym Sądzie powiatowym / Kronika [At our district court / Chronicle]. (1899). Kuryer Drohobycki: dwutygodnik, poświęncony sprawom miasta i odwodu ‒ Kuryer Drohobycki: biweekly, devoted to the matters of the city and the reserve, 19, p. 3 [in Polish].

Samobojstwo / Kronika [Suicide / Chronicle]. (1901). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 28, p. 3 [in Polish].

Samobójstwo / Kronika [Suicide / Chronicle]. (1902). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 16, p. 3 [in Polish].

Samobójstwa / Kronika [Suicide / Chronicle]. (1902). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 45, p. 3 [in Polish].

Samobójstwo / Kronika [Suicide / Chronicle]. (1906). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 16, p. 2 [in Polish].

Sdziczenie obyczajów w Drohobyczu [Savage customs in Drohobycz]. (1905). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 2, p. 2 [in Polish].

Seń Dziufer / Kronika [Sen Dziufer / Chronicle]. (1899). Kuryer Drohobycki: dwutygodnik, poświęncony sprawom miasta i odwodu ‒ Kuryer Drohobycki: biweekly, devoted to the matters of the city and the reserve, 24, p. 3 [in Polish].

Tegoroczne zebranie kontrole urlopników, rezerwistów i rezerwistów zapasowych [This year’s meeting checks vacationers, reservists and backup reservists]. (1903). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 40, p. 3 [in Polish].

W nocy 9 b. m. W Schodnicy / Kronika [At night, 9 b. m. in Schodnica / Chronicle]. (1899). Kuryer Drohobycki: dwutygodnik, poświęncony sprawom miasta i odwodu ‒ Kuryer Drohobycki: biweekly, devoted to the matters of the city and the reserve, 24, p. 3 [in Polish].

W Schodnicy / Kronika [In the Schodnicа / Chronicle]. (1900). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 3, p. 3; 4, p. 3; 5, p. 3; 8, p. 3; 9, p. 3; 14, p. 3; 35, p. 3; 45, p. 2 [in Polish].

W Schodnicy / Kronika [W Schodnicy / Chronicle]. (1902). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 15, p. 4 [in Polish].

Wybryki spółki dentystycznej / Kronika [The antics of a dental company / Chronicle]. (1914). Tygodnik Drohobycki: organ niezawisły, polityczno-społeczny i literacki ‒ Drohobycki Weekly: an independent, political, social and literary organ, 15, p. 3 [in Polish].

Wylosowani sędziowie przysięgli II kadencyi 1901 r. w Samborze [Sworn judges of the 2nd term of 1901 in Sambor]. (1901). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 33, p. 1 [in Polish].

Wylosowani sędziowie przysięgli II kadencyi 1902 r. w c. k. Sądzie odwodowym w Samborze / Kronika [Sworn judges of the second term of 1902 in the c. k. Court of appeal in Sambor / Chronicle]. (1902). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 20, p. 1 [in Polish].

Wylosowani sędziowie przysięgli na I kadencyi 1905 r. [The randomly selected jurors in the 1st term of 1905]. (1905a). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 10, p. 2 [in Polish].

Wylosowani sędziowie przysięgli IІ. kadencyi 1905 r. [The randomly selected jurors of the 2nd term of 1905]. (1905b). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 24, p. 2 [in Polish].

Wylosowani sędziowie przysięgli na I. kadencyi sądow przysięglych w Samborze [The randomly selected judges were sworn in the 1st term of juries in Sambor]. (1903a). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 8, p. 1 [in Polish].

Wylosowani sędziowie przysięgli na ІІI kadencyi [The randomly selected judges were sworn in the 3rd term]. (1903b). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 35, p. 2 [in Polish].

Zabójstwo / Kronika [Murder / Chronicle]. (1903). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 3, p. 3 [in Polish].

Zebrania kontrolne urlopników i rezerwistów w Drohobyczu [Control meetings of vacationers and reservists in Drohobycz]. (1902). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 40, p. 4 [in Polish].

Zezwierzęciały człowiek / Z powiatu [Wild man / From the poviat]. (1912). Tygodnik Drohobycki: organ niezawisły, polityczno-społeczny i literacki ‒ Drohobycki Weekly: an independent, political, social and literary organ, 31, p. 2 [in Polish].

Zlewki / Kronika [Beakers / Chronicle]. (1902). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 35, p. 3 [in Polish].

Zroboł dobry przygodny gescheft / Kronika [Make a good adventure gescheft / Chronicle]. (1900). Tygodnik samborsko-drohobycki: czasopismo polityczno-społeczno-ekonomiczne ‒ Samborsko-Drohobycki weekly: political, social and economic journal, 48, p. 3 [in Polish].

##submission.downloads##

Опубліковано

2021-04-27

Номер

Розділ

Статті